Người cảnh sát đi tuần ngược lên đại lộ một cách oai nghiêm. Vẻ oai nghiêm cố hữu chứ không phải để phô trương vì chẳng mấy ai chứng kiến. Lúc này mới chỉ gần mười giờ đêm, nhưng những cơn gió lạnh kèm hơi mưa làm cho đường phố vắng hẳn người.
Thử đẩy mấy cánh cửa, tay xoay chiếc dùi cui bằng những động tác phức tạp và điệu nghệ, thỉnh thoảng quay người đưa mắt cảnh giác nhìn xuống khu phố yên tĩnh, viên cảnh sát là hình ảnh đẹp đẽ của người bảo vệ an ninh.
Khu vực này người ta thường đi ngủ sớm. Thỉnh thoảng thấy có ánh đèn từ một tiệm bán thuốc xì gà hoặc từ một quầy bán thức ăn phục vụ suốt đêm, còn phần lớn những nơi buôn bán đã đóng cửa từ lâu.
Khi đi được nửa đường một dãy nhà, viên cảnh sát bỗng đi chậm lại. Ở ô cửa một cửa hàng bán đồ sắt tối thui có một người đàn ông đứng dựa vào đấy, miệng ngậm điếu xì gà chưa đốt.
Khi viên cảnh sát đến sát bên, người đàn ông vội vàng lên tiếng:
- " Không có gì đâu ông cảnh sát", y nói, giọng chắc nịch, " chỉ là tôi đang chờ một người bạn. Cuộc hẹn từ hai mươi năm trước. Ông nghe có vẻ buồn cười phải không? Vậy để tôi giải thích để ông thấy không có gì khuất tất. Cách đây cũng gần khoảng hai mươi năm, ngay chỗ này có một tiệm ăn tên là Big Joe Brady.
- " Người ta đã phá tiệm đó cách đây năm năm rồi", viên cảnh sát nói.
Người đàn ông đứng ở ô cửa bật que diêm châm điếu xì gà. Ngọn lửa soi rõ một khuôn mặt tái lợt, quai hàm vuông, cặp mắt sắc sảo, có cái sẹo trắng nhỏ gần chân mày phải. Cái kẹp cà vạt nạm một viên kim cương to tướng thật kỳ quặc.
"Tối nay là hai mươi năm rồi", người đàn ông nói, " tôi ăn tối ở tiệm Big Joe Brady này với Jimmy Wells, thằng bạn thân nhất của tôi, một tay tuyệt nhất trần đời. Hắn và tôi cùng lớn lên ở New York, như hai anh em ruột. Lúc đó tôi 18 tuổi, và hắn hai mươi. Sáng hôm sau tôi phải đi miền Tây để kiếm sống. Không thể nào kéo Jimmy ra khỏi đất New York, bởi hắn nghĩ không đâu hơn được nơi này. Rồi đêm đó chúng tôi đã giao ước với nhau là sẽ gặp lại tại nơi này đúng hai mươi năm sau, đúng ngày này, giờ này, dù cho hoàn cảnh sinh sống như thế nào, dù cho đường sá xa xôi cách trở ra sao. Chúng tôi tin rằng trong vòng hai mươi năm, số phận mỗi đứa đã an bài, cơ đồ cũng đã ổn định, dù là gì chăng nữa."
- " Nghe thú vị đấy nhỉ ", viên cảnh sát nói. " Tuy nhiên, tôi thấy thời gian giữa hai cuộc gặp có hơi lâu. Anh không có tin tức gì của bạn từ lúc ra đi sao?"
- " Có chớ. Chúng tôi có liên lạc một thời gian", người kia nói, " nhưng một hai năm sau thì bặt tin nhau. Ông cũng thấy đó, miền Tây là nơi có quá nhiều hứa hẹn, còn tôi phải bươn chãi kiếm sống. Nhưng tôi biết Jimmy sẽ gặp tôi ở đây nếu hắn còn sống, vì hắn là thằng bạn chân thật và trung thành nhất trên đời. Hắn sẽ không bao giờ quên. Tôi vượt cả ngàn cây số để tới đây đêm nay và cũng bõ công nếu bạn tôi cũng tới."
Người đứng chờ rút trong túi ra chiếc đồng hồ rất sang, vỏ nạm hột xoàn.
- " Mười giờ kém ba phút rồi! ", hắn nói to. " Hồi ấy, lúc chúng tôi chia tay ở quán này, chính xác là mười giờ."
- " Anh làm ăn khấm khá ở miền Tây chứ? " viên cảnh sát hỏi.
- " Còn phải nói! Tôi hy vọng Jimmy được một nửa như thế. Hắn vẫn thuộc loại chậm chạp, tuy vậy vẫn là bạn tốt của tôi. Tôi đã phải đánh vật với nhiều tay sừng sỏ nhất mới kiếm được chút đỉnh bây giờ đây chứ! Ở New York con người thường ù lì. Có đến miền Tây mới sắc sảo được."
Viên cảnh sát xoay xoay cái dùi cui và bước tới vài bước.
- " Tôi đi đây. Mong là bạn anh sẽ đến. Nếu anh ta không đến vào đúng mười già anh có bỏ đi không?"
- "Ồ không, người kia nói. Ít nhất tôi cũng đợi hắn nửa giờ. Nếu Jimmy còn sống, hắn sẽ đến đây trong khoảng thời gian đó. Xin chào ông cảnh sát."
- " Chào anh! ", viên cảnh sát nói và tiếp tục cuộc tuần tra, đẩy thử cửa mỗi nhà khi đi ngang qua.
Lúc này trời đổ cơn mưa bụi lạnh lẽo và những làn gió ngập ngừng đã nổi lên thành từng cơn. Một vài khách bộ hành còn quanh quẩn trong khu phố vội rảo bước, âm thầm lặng lẽ, cổ áo kéo cao, tay đút vào túi. Và ở cửa tiệm bán đồ sắt, người đàn ông đã vượt qua cả ngàn cây số để giữ đúng một lời hẹn vu vơ đến mức vô lý với người bạn thời trẻ, vẫn đứng hút xì gà chờ đợi.
Được chừng hai mươi phút thì một người cao lớn mặc áo khoác dài, cổ áo dựng đứng tận mang tai, từ phía bên kia đường vội vã băng qua. Anh ta chạy thẳng đến chỗ người đàn ông đứng chờ.
- " Cậu đấy hả, Bob?" Anh ta hỏi, nghi hoặc.
- "Ôi, cậu đấy phải không, Jimmy Wells? ", người đàn ông đứng ở cửa kêu lên.
- " Trời đất ơi! ", người mới tới reo lên và nắm chặt cả hai bàn tay người kia. "Đúng là Bob đây rồi. Tớ chắc chắn sẽ gặp cậu ở đây nếu cậu còn sống. Hưm hưm.. , hai mươi năm quả là dài. Bob này, cái tiệm cũ mất rồi, tớ ước chi nó vẫn còn đó để tớ với cậu còn ăn tối một bữa nữa với nhau. Đất miền Tây đãi cậu ra sao hả bạn hiền? "
- " Tuyệt! Miền Tây đã cho tớ những gì tớ mong muốn. Cậu thay đổi nhiều đấy, Jimmy. Tớ không nghĩ cậu lại cao thêm lên đến năm sáu phân.
- "Ừ, sau năm hai mươi tuổi tớ có cao thêm một chút.
- "Ở New York cậu làm ăn khá chứ, Jimmy?"
- " Tàm tạm thôi. Tớ làm ở một công sở của thành phố. Đi thôi, Bob, tụi mình sẽ tới một chỗ tớ quen, rồi cùng hàn huyên chuyện ngày xưa."
Hai người khoác tay nhau đi ngược đường phố. Người từ miền Tây tới, do thành công nên tỏ ra tự cao, bắt đầu kể qua quá trình làm ăn của mình. Còn người kia, thân hình chìm trong chiếc áo khoác, chăm chú lắng nghe.
Ở góc đường có một nhà thuốc, đèn điện sáng trưng. Khi họ bước tới chỗ ánh sáng chói loà ấy, cả hai người cùng lúc quay lại nhìn chằm chằm vào mặt nhau. Người từ miền Tây đến bỗng dừng lại và rút tay ra.
- " Anh đâu phải là Jimmy Wells! ", hắn cáu kỉnh nói. " Hai mươi năm dài thật nhưng cũng chưa đủ để thay đổi mũi của một con người, từ mũi cao đến mũi tẹt như thế kia được.
- "Đôi khi thời gian ấy cũng đủ để biến một người chân thực thành kẻ bất lương! " người cao lớn nói. " Anh đã trong tình trạng bị bắt từ 10 phút rồi, Bob "lành"ạ. Chicago nghĩ là có thể anh sẽ qua chỗ chúng tôi nên đã điện báo cho chúng tôi là họ muốn tán gẫu với anh một chút. Yên mà đi thôi chứ? Vậy là biết điều đó. Bây giờ, trước khi về đồn, đây là mấy chữ mà người ta nhờ tôi trao tận tay anh. Anh có thể đọc ngay ở đây, chỗ cửa sổ này. Cảnh sát tuần tra Wells gởi cho anh đó."
Người từ miền Tây đến mở miếng giấy nhỏ người kia đưa. Khi bắt đầu đọc, tay hắn vẫn vững như thường, nhưng khi đọc xong thì hơi run run. Mảnh giấy ghi ngắn gọn thế này:
"Bob. Tớ đã đến chỗ hẹn đúng giờ. Khi cậu bật diêm hút thuốc, tớ đã nhận ra khuôn mặt người đang bị truy nã ở Chicago. Làm sao tớ lại có thể tự mình làm việc này nên đành phải nhờ một nhân viên mặc thường phục thực hiện đó Bob à. Jimmy."
➖➖➖
A f t e r T w e n t y Y e a r s
THE COP MOVED ALONG THE STREET, LOOKING strong and important. This was the way he always moved. He was not thinking of how he looked. There were few people on the street to see him. It was only about ten at night, but it was cold. And there was a wind with a little rain in it.
He stopped at doors as he walked along, trying each door to be sure that it was closed for the night. Now and then he turned and looked up and down the street. He was a fine-looking cop, watchful, guarding the peace.
People in this part of the city went home early. Now and then you might see the lights of a shop or of a small restaurant. But most of the doors belonged to business places that had been closed hours ago.
Then the cop suddenly slowed his walk. Near the door of a darkened shop a man was standing. As the cop walked toward him, the man spoke quickly.
“It’s all right, officer,” he said. “I’m waiting for a friend. Twenty years ago we agreed to meet here tonight. It sounds strange to you, doesn’t it? I’ll explain if you want to be sure that everything’s all right. About twenty years ago there was a restaurant where this shop stands. ‘Big Joe’ Brady’s restaurant.”
“It was here until five years ago,” said the cop.
The man near the door had a colorless square face with bright eyes, and a little white mark near his right eye. He had a large jewel in his necktie.
“Twenty years ago tonight,” said the man, “I had dinner here with Jimmy Wells. He was my best friend and the best fellow in the world. He and I grew up together here in New York, like two brothers. I was eighteen and Jimmy was twenty. The next morning I was to start for the West. I was going to find a job and make a great success. You couldn’t have pulled Jimmy out of New York. He thought it was the only place on earth.
“We agreed that night that we would meet here again in twenty years. We thought that in twenty years we would know what kind of men we were, and what future waited for us.”
“It sounds interesting,” said the cop. “A long time between meetings, it seems to me. Have you heard from your friend since you went West?”
“Yes, for a time we did write to each other,” said the man. “But after a year or two, we stopped. The West is big. I moved around everywhere, and I moved quickly. But I know that Jimmy will meet me here if he can. He was as true as any man in the world. He’ll never forget. I came a thousand miles to stand here tonight. But I’ll be glad about that, if my old friend comes too.”
The waiting man took out a fine watch, covered with small jewels.
“Three minutes before ten,” he said. “It was ten that night when we said goodbye here at the restaurant door.”
“You were successful in the West, weren’t you?” asked the cop.
“I surely was! I hope Jimmy has done half as well. He was a slow mover. I’ve had to fight for my success. In New York a man doesn’t change much. In the West you learn how to fight for what you get.”
The cop took a step or two.
“I’ll go on my way,” he said. “I hope your friend comes all right. If he isn’t here at ten, are you going to leave?”
“I am not!” said the other. “I’ll wait half an hour, at least. If Jimmy is alive on earth, he’ll be here by that time. Good night, officer.”
“Good night,” said the cop, and walked away, trying doors as he went.
There was now a cold rain falling and the wind was stronger. The few people walking along that street were hurrying, trying to keep warm. And at the door of the shop stood the man who had come a thousand miles to meet a friend. Such a meeting could not be certain. But he waited.
About twenty minutes he waited, and then a tall man in a long coat came hurrying across the street. He went directly to the waiting man.
“Is that you, Bob?” he asked, doubtfully.
“Is that you, Jimmy Wells?” cried the man at the door.
The new man took the other man’s hands in his. “It’s Bob! It surely is. I was certain I would find you here if you were still alive. Twenty years is a long time. The old restaurant is gone, Bob. I wish it were here, so that we could have another dinner in it. Has the West been good to you?”
“It gave me everything I asked for. You’ve changed, Jimmy. I never thought you were so tall.”
“Oh, I grew a little after I was twenty.”
“Are you doing well in New York, Jimmy?”
“Well enough. I work for the city. Come on, Bob, We’ll go to a place I know, and have a good long talk about old times.”
The two men started along the street, arm in arm. The man from the West was beginning to tell the story of his life. The other, with his coat up to his ears, listened with interest.
At the corner stood a shop bright with electric lights. When they came near, each turned to look at the other’s face.
The man from the West stopped suddenly and pulled his arm away.
“You’re not Jimmy Wells,” he said. “Twenty years is a long time, but not long enough to change the shape of a man’s nose.”
“It sometimes changes a good man into a bad one,” said the tall man. “You’ve been under arrest for ten minutes, Bob. Chicago cops thought you might be coming to New York. They told us to watch for you. Are you coming with me quietly? That’s wise. But first here is something I was asked to give you. You may read it here at the window. It’s from a cop named Wells.”
The man from the West opened the little piece of paper. His hand began to shake a little as he read.
“Bob: I was at the place on time. I saw the face of the man wanted by Chicago cops. I didn’t want to arrest you myself. So I went and got another cop and sent him to do the job.
JIMMY.”
➖➖➖
