Tiểu thuyết chiều thứ Bảy

  1. Trang chủ
  2. Danh mục
  3. Hỏi - Đáp

 
 
Tiểu thuyết chiều thứ Bảy, Số 65 đăng ngày 2021-01-09
***
Số Đỏ (XIII, XIV)
Tác giả: Vũ Trọng Phụng
Biên soạn và chú thích: Lại Nguyên Ân

XIII

Một cuộc điều tra bằng sinh lý học – Ngôn ngữ một vị chân tu – Xuân Tóc Đỏ cải cách Phật giáo

~

Khi ông đốc-tờ Trực Ngôn đã lên gác trên thăm bệnh cho cậu Phước thì Xuân còn lảng vảng ở nhà dưới với bọn gia nhân. Bọn này đả động đến cậu con Giời con Phật ấy. Sở dĩ họ dám xử thân với Xuân là bởi, tuy không rõ Xuân là hạng gì trong xã hội, nhưng được bà chủ trọng đãi như thế, thì họ cũng phải kính trọng Xuân, và tuy Xuân ở địa vị cao hơn họ, song những tiếng rất bình dân mà Xuân hay điểm vào câu chuyện “Mẹ kiếp!”, “Chả nước mẹ gì cả!” v. v... đã khiến họ thấy Xuân dễ dãi, không khinh người!

Cũng như bọn gia nhân biết tự trọng khác, nghĩa là những lúc nhàn rỗi thì phải nói xấu chủ cho khỏi phí thì giờ, bọn này quây quần nhau lại nói đến cái chuyện “bà chúa phải gai”. Người tài xế kêu:

− Rõ lắm của có khác! Động một tí thì nhặng lên! Làm như sắp chết ấy! Sự thực thì thằng bé chẳng sao cả! Chỉ vẽ chuyện! Có thế cũng cuống quýt lên mời đốc-tờ! Chả biết rồi làm nên vương nên tướng gì cho bõ!

Người vú nuôi của cậu Phước cũng nghĩ vu vơ ngay đến cuộc chiến tranh giai cấp bằng cách phê phán:

− Chả bù với con nhà nghèo! Đến ăn cũng không có thì ra chẳng bao giờ ốm, mà có ốm thì cũng ốm no bò dậy!

Nhưng người bếp thì lại ác khẩu hơn. Người này nhất quyết chủ trương cái thuyết dù là con Giời hay con Phật mặc lòng, cậu Phước cũng chỉ là một người, mà lại một cậu bé đến tuổi dậy thì, đã được những cao lương mỹ vị tẩm bổ khí huyết cho phương cương thì lại càng gớm hơn, càng có vẻ con Giời con Phật! Muốn dẫn những chứng cớ đích xác, người bếp lại nói:

− Đấy cứ để ý mà xem thì biết! Những lúc nó cứ “em chã” rồi vạch yếm vú em ra mà sờ vú rồi lại giả vờ bú ấy! Thế là dâm đến nơi cũng như mẹ nó chứ không thì còn là cái cóc khô gì! Nhất là những lúc nó bắt vú em cõng nó rồi nó nhong nhong cưỡi ngựa đủ biết! Rau nào sâu ấy, phương ngôn đã có câu...

Xuân Tóc Đỏ hai tay đút túi quần, một chân gác lên cái bệ đá, làm ngay một câu như một nhà đạo đức cay nghiệt:

−  Mẹ kiếp, con Giời với lại chả con Phật!

Nhưng người vú nuôi chữa thẹn cho mình bằng cách cãi cho Phước thế này:

−  Cứ nói nhảm thế, chứ cậu ấy còn bé dại như thế, đã biết quái gì!

Người tài xế nói:

−  Tôi biết chán, vì tôi để ý đến trẻ con lắm. Trẻ con bây giờ là hư thân mất nết sớm lắm chứ không như ở thời các cụ nhà ta đâu. Ranh con nứt mắt ra đã có nhân tình rồi, đã rủ nhau đi săm rồi! Cậu cả nhà này tuy chưa biết gì thật, nhưng mà cứ như thế thì đã đến lúc cần lấy vợ đấy! Cứ như cái thói dâm dật của bà mẹ thì con nào mà không hư? Những lúc cậu cả cứ ngồi lỳ lỳ cái mặt ra thì chỉ nghĩ đến cái dâm thôi chứ chẳng phải là sắp “đòi về” gì, mà cũng chẳng thần thánh nào lôi thôi gì...

Nghe đến đấy thôi, Xuân quay lên, sau khi thấy rằng bọn ấy nói thế mà đúng. Nó lên xem ông đốc-tờ Trực Ngôn có tìm ra căn bệnh của cậu con cầu tự ấy không.

Lúc ấy, quan bác sĩ đứng tần ngần trước mặt cái cậu bé đã cởi trần ra thì không muốn mặc quần áo vào nữa, và trước cái mặt đầy những lo âu của bà mẹ hiền của cậu ấy. Ông rất lấy làm phân vân. Ông thấy hình như cậu bé không có bệnh tật gì cả, vậy mà bà mẹ cậu cứ bảo cậu mới mắc bệnh thì tất nhiên cậu phải có bệnh… Ông chưa tìm ra tên bệnh thì vừa lúc Xuân Tóc Đỏ bước vào xem.

 Ông Văn Minh cũng nói:

−  Tôi tưởng cậu Phước chả ốm đau gì cả.

Bà Phó Đoan chưa kịp giận câu nói quở quang ấy, ông đốc Trực Ngôn cũng đã nói:

−  Thật thế! Dễ thường cậu đến tuổi dậy thì cho nên nhiều khi cậu ngồi ngẩn mặt ra đấy thôi. Nếu lấy vợ sớm cho cậu thì...

Xuân Tóc Đỏ nói ngay:

−  Thưa ngài, ngài nói rất đúng! Tôi đã có dịp để ý đến con trẻ, tôi biết con trẻ lắm, nhất là vào thời buổi như thời buổi này.

Ông đốc-tờ Trực Ngôn rất lấy làm hân hạnh mà giơ tay ra bắt tay ông Xuân như gặp người tri kỷ. Rồi ông nói một thôi một hồi như những nhà khoa học không biết kiêng những sự không nên nói.

−  Thật vậy đó! Thưa bạn đồng nghiệp, vậy thì có phải bạn đồng nghiệp cũng công nhận những lý thuyết của Freud  đó không? Cái triệu chứng nào của thần kinh hệ cũng là do quả thận, quả cật mà có, lắm khi thiên biến vạn hoá rất là kỳ kỳ quái quái...

Vẫn hay bác sĩ Trực Ngôn nói thế là đúng, song cái việc kỳ kỳ quái quái hơn nữa là Xuân Tóc Đỏ cứ đứng vênh váo ưỡn ngực ra nhận cái chức đồng nghiệp với ông đốc-tờ. Nó lại gật gù mà rằng:

−  Chỗ anh em mình với nhau, cần gì còn phải giảng giải!

Bà Phó Đoan tuy chỉ hiểu lỗ mỗ, cũng muốn nổi giận lắm, − con bà là con Giời con Phật, có lẽ nào lại thế − nhưng khi thấy cả mấy người cùng một luận điệu thì bà lại phải lặng thinh. Xuân Tóc Đỏ vỗ vai rất thân mật ông đốc-tờ Trực Ngôn, nháy ông ra cửa sổ để thì thào:

−  Tuy tôi không được mời đến khám bệnh như ngài, nhưng tôi biết rõ cậu bé lắm. Này ngài, chỗ anh em mình với nhau, thì tôi xin mách ngài rõ rằng quả là cậu đến tuổi dậy thì đấy mà thôi. Lắm lúc cậu cứ vòi vĩnh bắt vú nuôi của cậu vạch vú ra rồi bú giả vờ như trẻ con lên ba, thế không là dâm thì còn là gì?

Ông đốc-tờ Trực Ngôn để tay lên miệng, khẽ đáp:

−  Tôi xin cảm tạ ngài lắm! Ngài đã đi đến khoa học sinh lý học. Sự thật là thế thì ta nói thế chứ sao ta lại kiêng? Một lần nữa, ngài đã cho tôi thấy rằng Freud, ông thầy của chúng ta, đã tìm ra chân lý. Cậu bé đã có những triệu chứng về cái tuổi dậy thì quá sớm thật, nhưng nghĩ ra thì vì tại ăn ngon mặc đẹp lắm, vật chất đầy đủ quá, cái xác thịt được nâng niu phỉnh nịnh quá, thì người tất nhiên về cái dâm dục cũng tăng... Vả lại hoàn cảnh... ngài có đồng ý với tôi về vấn đề hoàn cảnh không?

Thằng Xuân nhìn ra cửa sổ, hai lỗ tai đã chán những lời nói mà nó không hiểu nên không để ý đến nữa, vừa lúc ấy, ở ngoài vườn, mấy giống cầm thú cũng đương làm cái việc hoan lạc của tình dục, trên một cái mái kẽm thì là một đôi chim bồ câu… Dưới sân thì hai con chó Nhật Bản xinh xắn đương vờn nhau. Trong vườn gà thì con gà trống trên lưng con gà mái. Tình cờ, cùng một lúc, mấy thứ cầm thú ấy cắt nghĩa rõ cái lẽ âm dương của tạo hoá nhiệm mầu. Thằng Xuân đương tần ngần nhìn sự ấy thì vừa lúc ông đốc-tờ hỏi lại nó:

−  Ừ, có phải kể đến hoàn cảnh không?

Nó choáng người lên, ngẩn mặt ra, vô tâm hỏi lại:

−  Hoàn cảnh ấy à? Hoàn cảnh là gì?

Rồi nó trỏ tay ra ngoài cửa sổ... Ông đốc-tờ Trực Ngôn quay ra nhìn, thấy cảnh cầm thú yêu nhau rồi, lại rối rít lên bắt tay nó, vỗ vai nó. Lần này ông lại nói to:

−  Chà! Ông bạn thân của tôi! Ngài đã để ý đến những điều rất nhỏ nhặt nó ảnh hưởng rất sâu xa đến loài người! Thật là những chứng cớ đích xác của thực tế chứ không phải là lý thuyết viển vông gì nữa. Trẻ con đương tuổi dậy thì mà cứ thấy trước mắt những cái ấy là rất nguy hiểm!

Xuân Tóc Đỏ nói luôn:

−  Phải thay hoàn cảnh đi mới được!

Ông đốc-tờ quay lại, dõng dạc nói với cả mấy người bằng một giọng ngạnh trực sỗ sàng như cái tên hiệu của ông ta đã nói rõ cái tính nết của ông:

−  Chính thế! Tôi cũng không biết nói gì khác nữa! Ấy ông bạn tôi đây đã kết luận giúp tôi rồi đó. Thưa các ngài, loài người chỉ lôi thôi vì một cái dâm mà thôi! Đứa trẻ mới đẻ, miệng bú mẹ, một tay mân mê một cái vú, ấy cũng là dâm rồi! Vậy thì một cậu bé trên mười tuổi, đương tuổi dậy thì...

Xuân Tóc Đỏ nói len vào:

−  Dù là con Giời con Phật thì cũng có thể dâm như mọi người, có khi lại hại hơn mọi người!

− Tôi không phải chữa bệnh, vì cậu bé không có bệnh gì cả! Cậu chỉ cần lấy vợ. Nếu sợ là tảo hôn thì phải giáo dục cho cậu, thế thôi. Việc giáo dục ấy rất là tỉ mỉ, khó khăn, nhưng mà một người như ông bạn tôi đây đã đủ tư cách cáng đáng việc ấy lắm.

Bà Văn Minh nói ngay:

−  Thưa dì, vậy thì nên nhờ ông Xuân ở luôn ngay đây trông nom em Phước, giáo dục em Phước và tránh hoàn cảnh không tốt cho em Phước.

Bà Phó Đoan đáp:

−  Nếu một khi quan bác sĩ đã bảo gì thì tất chúng tôi phải chịu lệnh. Để tôi cho dọn một cái phòng riêng cho ông Xuân.

Thế là vợ chồng Văn Minh cùng ông đốc-tờ Trực Ngôn ra về. Ông đốc-tờ Xuân Tóc Đỏ ở lại, điều ấy không cần phải nói... Không lo lắng nữa, bà Phó Đoan đã về phòng riêng để ra mọi lệnh cho gia nhân. Xuân Tóc Đỏ còn đương đi đi lại, vẻ mặt tư lự thì có người nói ở sau lưng:

−  Có nhà không thế này? A Di Đà Phật! Kính chào ngài!

Xuân Tóc Đỏ quay lại thì đó là một ông sư. Ông này cũng tân thời Âu hoá theo văn minh vì ông có ba cái răng vàng trong mồm, cái áo lụa Thượng Hải nhuộm nâu, đi đôi dép láng đế cao su, và nhất là đẹp giai lắm, trông phong tình lắm.

Xuân Tóc Đỏ hất hàm hỏi:

−  Ông hỏi gì? Mời ông ngồi!

−  Bần tăng xin phép... Thưa ngài, bần tăng đã cam chịu khổ hạnh vất vả đến nỗi bần tăng lại còn làm chủ nhiệm một tờ báo nữa, tờ báo Gõ mõ ... A Di Đà Phật!

Xuân Tóc Đỏ ngồi xuống, hỏi đùa:

−  Báo Gõ mõ à? Sao không dạy người ta đi hát cô đầu có được không?

Sư ông đỏ mặt, ấp úng:

−  Bẩm ngài, đi hát cô đầu thì cũng chỉ là di dưỡng tinh thần, vì đó là thuộc kinh Nhạc trong tứ thư ngũ kinh của đức Khổng. Tăng ni chúng tôi mà có đi hát thì cũng không bao giờ phạm đến sắc giới vì chúng tôi chỉ hát chay thôi chứ không khi nào ngủ lại cả đêm ở nhà chị em. Vả lại... đến pháp luật của chính phủ bảo hộ cũng bênh vực cho sư đi hát nữa là! Đấy ngài xem, anh chủ cái báo gì ấy dám công kích sư đi hát mà bần tăng kiện tại toà cho phải thua hộc máu mồm ra đấy!

−  À à! Thế kia à? Ghê nhỉ?

−  Ấy nói thế để ngài rõ bần tăng có nhiều thế lực. Những quan đại thần như các vị Toàn quyền, Thống sứ, Đốc lý cũng là ân nhân báo Gõ mõ của bần tăng, ở tòa báo có đầy những chân dung to tướng của các vị... Ồ, Phật giáo là cao thâm huyền bí lắm.

Xuân Tóc Đỏ bèn hỏi một điều khó hiểu của đạo Phật:

−  Thế thì sao đi tu mà lại còn mở báo cạnh tranh với ai làm gì nữa?

−  Bẩm đó không phải là vô duyên cớ ạ. Duyên do xứ ta mới có hội Phật giáo mới lập, cũng mở báo cạnh tranh... Sợ tổn hại đến quyền lợi nhà chùa, bần cùng mà bần tăng phải cho ra đời tờ Gõ mõ ...

Hiểu nổi một điều thần bí của đạo Phật rồi, Xuân Tóc Đỏ liền phê bình:

−  Gớm, các nhà sư quảng cáo cạnh tranh nhau thế thì cũng gần bằng bọn vua thuốc lậu cạnh tranh nhau!

Vị chân tu ấy sốt sắng cắt nghĩa:

−  A Di Đà Phật! Ở trong bộ biên tập báo Gõ mõ cũng có một ông vua thuốc lậu! Cho nên việc quảng cáo nhà chùa cũng do đó mà lan rộng đến chúng sinh. Mà thưa ngài, ngài đừng tưởng nhầm rằng sư mà làm báo thì không hiểu gì là nghề báo, gì là bút chiến đâu nhé? Những ông làm báo trần tục thì chỉ đến công kích nhau là dốt nát, là vô học thức, là bất tài, nhưng mà bọn tín đồ nhà Phật chúng tôi thì lại bút chiến bằng cách nguyền rủa nhau là ghẻ, ghẻ ruồi, ghẻ Tàu, ghẻ Lào, lở, hắc lào, hoá hủi, cụt chân, cụt tay, thế cơ!

−  Như thế thì chắc đắt hàng lắm?

−  Bẩm, chính thế đấy ạ. Từ độ bần tăng cho ra đời báo Gõ mõ thì số thiện nam tín nữ cũng có tăng, số đặt đàn chay, đội bát nhang, đốt mã, cúng vái, gửi quan tài hoặc đem con đến bán khoán cửa Phật cũng lên gấp bội phần... Bẩm phải như thế mới là đầy đủ bổn phận của kẻ chân tu dốc lòng mộ đạo... Chắc đức Phật Tổ cũng chứng minh những điều ấy cho bần tăng lắm, cho nên mặc lòng hội Phật giáo gây nên sự hầm hè đến thế nào thì bần tăng cũng... tăng phú tú

Đến đây Xuân Tóc Đỏ bèn đứng dậy, dõng dạc hỏi:

−  Ồ, thế nhưng mà sư ông đến đây làm gì? Định hỏi cái gì? Nếu để mời mua báo Gõ mõ thì tôi không mua đâu, vì tôi chỉ thích đập trống. Nhất là khi nào được làm một chầu chay cùng các vị chân tu thì hay lắm.

Sư ông nháy mắt cho Xuân Tóc Đỏ mà rằng:

−  Dễ lắm! Nếu ngài sẵn lòng cổ động cho bần tăng, cho báo Gõ mõ của bần tăng, nghĩa là cho đạo Phật... Chẳng nói giấu gì ngài, bần tăng đến đây là vì cậu Phước, cậu con đức Phật chùa Hương...

−  Thì sư ông định làm gì cậu ấy?

−  Bần tăng săn sóc đến linh hồn của cậu ấy... A Di Đà Phật!

Xuân ưỡn ngực lên dõng dạc nói:

−  Còn tôi thì tôi đương giáo dục cái xác thịt cho cậu ấy, và cả bà mẹ cậu ấy!

Sư ông lấm lét nhìn trộm Xuân rồi gãi đầu gãi tai như một sư ông hợp thời trang.

−  Bẩm... Xin lỗi ngài, vậy nếu ngài cho biết quý danh và chức nghiệp?

Xuân Tóc Đỏ bèn lên giọng trịch thượng:

− Me-sừ Xuân, nguyên sinh viên trường thuốc, giáo sư quần vợt, giám đốc hiệu Âu Hoá, phụ nữ tân thời!

−  Bẩm thế chắc ngài giao thiệp rộng lắm?

−  Còn phải ngôn!

−  Bẩm thế thì xin ngài giúp cho bần tăng... Nếu chùa của bần tăng mà đông khách thì xin ngài cứ hưởng ba mươi phần trăm đúng! Chúng tôi buôn bán đứng đắn chứ không thèm giở những thói cạnh tranh bất chính như hội Phật giáo ạ. Nếu ngài cổ động cho báo, hoặc cho thiện nam tín nữ đến đông...

Xuân Tóc Đỏ nghĩ ngợi hồi lầu rồi phán:

− Cái việc tu hành của sư ông xem ra còn khuyết điểm, cần phải cải cách... Nếu không thì sẽ không hợp thời, mà không hợp thời thì ắt bị thải. Thời buổi tối tân này, Phật mà không biết tiến hoá theo văn minh thì cũng chết nhăn răng ra.

−  Ấy bẩm chính thế đấy ạ! Nếu ngài đã lọc lõi thạo đời như thế thì nên giúp bần tăng một tay... Thí dụ như về việc bà Phán đây với cậu Phước thì ngài tán thành vào cho bần tăng vẽ ra chuyện gì thì họ cũng gật cả!

−  À, cái ấy thì đã đành! Cái đảng của ông xoàng lắm! Ấy ông cứ xem như cái đảng Phật giáo thì biết, mỗi một đám ma lại có dăm bảy ông sư và số đông hội viên đi đưa thì có phải họ làm tiền giỏi lắm không? Nếu tôi giúp một tay thì tôi cải cách mọi sự cỗ lỗ!

 −  Bẩm thế thì tiền đồ đạo Phật trông cậy cả vào ngài! A Di Đà Phật!

 −  Nhưng mà phải trả cho tôi mỗi việc năm mươi phần trăm.

−  Ấy ngài đừng tính đắt với Phật mà phải tội.

Xuân Tóc Đỏ đập tay xuống bàn mà rằng:

−  Không thì tôi bỏ tiền ra, tôi chỉ mượn tiếng báo Gõ mõ thôi, tôi nhận hết mọi việc và để cho sư ông hưởng hai mươi phần trăm.

Sư ông lại xoa hai bàn tay:

−  Ấy ngài chớ trả rẻ nhà chùa mà phải tội.

Hai bên còn đương cò kè bớt một thêm hai thì bà Phó Đoan đã vận được cái áo dài lối cổ để tiếp sư ông...

 −  A Di Đà Phật! Lạy thầy ạ! Cậu Phước chắp tay chào thầy đi, me xem có ngoan không nào!

Từ đấy trở đi, Xuân Tóc Đỏ ngồi im cho nhà sư vẽ những chuyện tốn tiền cho bà vợ Tây để cúng vái cho cậu Phước bằng những lý luận hùng hồn của một vị sư tân thời và chân tu.

--------------------------------

CHÚ THÍCH:

 Sigmud Freud (1856-1939), người Áo, bác sĩ về thần kinh và tâm lý, được coi là người đặt cơ sở cho sự ra đời và phát triển của bộ môn phân tâm học (psychoanalysis), là nhà tư tưởng có ảnh hưởng lớn ở thế kỷ XX.

 tăng phú tú (tiếng Pháp, nói giọng bồi, sai ngữ pháp): chẳng cần gì cả, bất chấp.

➖➖➖

 

 

 

 

XIV

Ôi, nhân tình thế thái! – Người bạn gái trung thành – Chết! Quan đốc Xuân nổi giận!

~

Tại tiệm may Âu Hoá cũng như tại nhà cụ cố Hồng, người ta bàn tán vào rất nhiều về việc ông Xuân Tóc Đỏ của chúng ta... Ngẫu nhiên đã có hai phái tán thành và phản đối rất rõ rệt. Phái phản đối gồm có cậu Tú Tân, bà vợ ông Phán mọc sừng, do ông TYPN làm lãnh tụ. Phái tán thành có ông mọc sừng, cô Tuyết, bà vợ ông Típ-Phờ-Nờ, mấy cô khâu, và gần tất cả mấy bác thợ may. Như vậy, chẳng cần phải nói, ai cũng biết Xuân Tóc Đỏ được đại đa số. Còn về phần cụ Hồng, cụ bà, cặp vợ chồng Văn Minh, thì ở vào trường hợp có thể chê trách được là: không có một thái độ rõ rệt. Những người ấy có thể xem mạnh bên nào thì ngả về bên ấy, thế thôi. Ở vào một tình thế chưa phân tách bạch rõ ràng thì những người ấy phân vân là phải.

Phái phản đối, có ông mỹ thuật TYPN đứng đầu, đã xoa tay sung sướng cho việc Xuân về ở hẳn nhà bà Phó Đoan như vậy thì tiệm may Âu Hoá tránh được cái nạn có một người nhơ bẩn. Nhưng phái tán thành thì lại rất tiếc việc xảy ra ấy, coi như vậy sẽ thiệt hại cho thương mại, sẽ ế hàng.

Và không hiểu vì lẽ gì, cái tin cô Tuyết sắp lấy Xuân cứ truyền từ mồm người nọ đến mồm người kia...

Chẳng biết cụ Hồng có theo cái lối cổ điển của chính phủ là phao việc ra để dò dư luận của công chúng trước khi quyết định một việc gì hay là không, nhưng kể về muốn biết dư luận thì đã thất bại, vì dư luận xôn xao lắm, có khi lại trái ngược nhau nữa. Người chê Xuân hạ lưu, người lại ca tụng Xuân dòng dõi bình dân. Vì lẽ bình dân với hạ lưu cũng khó phân biệt, vì hai cái ấy rất giống nhau, nên phái này bảo phái kia nhầm lẫn, và trái lại...

Người chê Xuân vô học, người lại quả quyết rằng kể về học thức của Xuân thì mấy ai đã bằng! Người muốn phá cuộc nhân duyên ấy nói:

− Chính tôi đã được lão Victor Ban mách rằng xưa kia Xuân Tóc Đỏ chỉ là một thằng ma-cà-bông.

Nhưng người muốn tán thành cho cuộc ấy đã đáp:

− Ông có biết rằng ngay bác sĩ Trực Ngôn cũng kính trọng ông Xuân lắm, vẫn coi ông Xuân như bạn thân, hay không?

Trước những dư luận như thế, cụ Hồng, mặc dầu chưa biết xử trí ra sao, chỉ việc gắt “Biết rồi! Khổ lắm! Nói mãi!...”

Trước những dư luận như thế, cụ bà chỉ đành ngán ngẩm thở dài mà rằng:

−  Để dò xem con bé đã hư hỏng chưa rồi sẽ định liệu.

Và, trước những lời căn vặn của bố mẹ, cô Tuyết nhất quyết giữ thái độ của một thiếu nữ đã giải phóng bằng cách chỉ điềm nhiên trả lời: “Ông Xuân, đối với tôi, chỉ là một người bạn giai mà thôi”.

Sau cùng thì, trước lời khai của cô em, ông Văn Minh cũng không thể kết luận thế nào cho được. Giai gái tự do giao thiệp với nhau, như thế là một dấu hiệu của tiến bộ, của Âu hoá. Nếu ông nghi ngờ gì thì sẽ có hại cho danh dự của ông, một người chủ trương Âu hoá. Cho nên dẫu không bênh em ra mặt, ông cũng không dám kết tội em ông đã hư hỏng rồi! Ông thường than thầm một cách rất chính đáng: “Ôi, giữ cái trách nhiệm rắc hạt giống văn minh cũng khó khăn nặng nhọc lắm thay!”

Trong khi ấy Xuân cứ điềm nhiên giữ luôn mấy chức: giáo sư quần vợt, giáo dục một cậu con cầu tự cho khỏi hoàn cảnh xấu, cố vấn của sư cụ Tăng Phú trong việc chấn hưng đạo Phật. Chỉ thỉnh thoảng có thời giờ nhàn rỗi nó mới tạt qua lại hiệu may Âu Hoá độ mươi phút. Những khi ấy, trước mặt một số đông người, nó đã khôn khéo công kích và chỉ bảo cho bà chủ cũ một vài lối lốpsì-mát, đờ-ray để lấy oai chơi. Hoặc nó sửa chữa một kiểu áo, bắt bẻ một người thợ, tán tỉnh một vài cô khách tân thời, trước đôi mắt đỏ ngần những căm hờn của nhà mỹ thuật TYPN. Hay là bất thần nó hỏi một câu đại khái: “Anh đốc Trực Ngôn có lại đây không? – Anh Joseph Thiết muốn hỏi tôi việc gì, bảo tôi đến đây kia mà!” Hễ gặp mặt Tuyết thì nó giữ một thái độ lạnh lùng, nghiêm trang, làm cho Tuyết phải tủi thân, và làm cho kẻ khác phải tin hai bên có tình với nhau, sắp lấy nhau, v.v... Trò đời, cái gì bàn lắm là nát, tranh luận nhau lắm lại càng xa chân lý. Sau cùng thì không còn một ai biết rõ cái giá trị của Xuân là đáng khinh trọng thế nào nữa. Người ta cãi nhau lắm, đâm ra thâm thù với nhau, thế thôi. Trong phái bênh vực Xuân, tựu trung vẫn có người, vì nhớ cái ơn được che chở, chỉ muốn có một cử chỉ gì để đền lại Xuân. Ấy là bà Típ-Phờ-Nờ vậy.

Buổi chiều hôm ấy, vừa ở nhà báo Gõ mõ ra, sau khi đã chén một bữa thịt chó hầm rựa mận như một thượng khách của những vị sư chân tu khác, mồm còn sặc những hơi men, mặt đỏ gắt, chân nọ đá phải chân kia, Xuân Tóc Đỏ đương đi về, tình cờ gặp bà vợ ông TYPN cũng đương đi một mình với bộ y phục cổ lỗ, với cái mặt khổ sở của một thiếu nữ xấu số lấy phải một ông hăng hái cải cách xã hội và bảo thủ nghiệt ngã gia đình.

Bị ma men ám ảnh, Xuân Tóc Đỏ liền chớt nhả mà rằng:

−  Ơ kìa! A-mi  ơi! Đi đâu một mình vậy, bạn ơi!

Nhưng bà TYPN thì lại rất hài lòng về thái độ bình dân và mới mẻ chưa thấy ai dám có như thế! Bà trông trước nhìn sau, khi thấy rõ ràng là phố vắng người rồi, mới dám bạo dạn giơ tay ra như một tân nữ lưu tập sự mà bắt tay Xuân Tóc Đỏ. Anh chàng nhanh nhảu nói:

−  May quá, đương muốn tìm ông thì lại gặp ngay ông ở đây. Sao đã lâu nay ít khi thấy mặt ông ở tiệm may Âu Hoá thế?

Vẫn một giọng khuếch khoác và không đứng đắn như của một tân nhân vật thật sự, Xuân ề à kể lể:

− Bạn không biết rằng tôi độ này nhiều công kia việc nọ lắm hay sao? Nào là dạy họ đánh quần, nào là công cuộc thể thao, lại thêm cái anh Trực Ngôn chẳng ra gì ấy nhờ mình săn sóc đến cái giáo dục cho cậu con bà Phó, lại thêm lão sư cụ chùa Bà Banh cứ khẩn khoản nhờ mình giúp toà soạn tờ báo Gõ mõ, vậy thì bạn bảo từ chối sao được? Xưa nay ai cũng cho tôi là khinh người mãi rồi! Cho nên thôi thì công cuộc cải cách xã hội bằng y phục đành để cho anh Típ-Phờ-Nờ chịu khó gánh vác lấy một mình cũng xong.  Bạn ơi, có hiểu cho tôi thế chăng, hở a-mi?

Nghe nói đến đó, bà TYPN cũng bạo dạn dùng đến lối xưng hô thân mật:

−  Tôi vẫn hiểu rõ bụng dạ của bạn lắm.

Hai người bắt đầu lững thững đi như một bạn gái với một bạn giai hẳn hoi. Rồi bà TYPN nói tiếp:

−  Nhưng mà hình như không phải vì mấy lẽ ấy mà bạn không năng đến hiệu Âu Hoá, có phải thế không? Với ai kia chứ với tôi, bạn rất nên nói thật. Tôi hỏi thế này khí không phải nhé! Có phải vì cô Tuyết không?

Xuân Tóc Đỏ liền chối cãi một cách ngu dại để thú nhận một cách gián tiếp:

−  Sao thiên hạ cứ hay nói nhảm thế? Tôi với Tuyết cũng chỉ giao thiệp cao thượng như tôi với bạn đây thôi chứ nào có tình ý gì!

−  Ấy thế mà ai cũng bảo thế kia chứ?

−  Sao nữa?

−  Người ta lại đồn rằng cụ Hồng muốn gả Tuyết cho bạn nữa!

Xuân Tóc Đỏ sung sướng hết sức. Đó là lần đầu nó được báo tin như thế. Tuy nhiên nó cũng vờ thở dài mà rằng:

−  Cái ấy mà thật thì chí nguy! Không biết từ chối thế nào cho được lịch sự đấy!

Bà TYPN sửng sốt mà rằng:

−  Ồ! Thế ra bạn chưa ưng kia à? Tôi tưởng một người như Tuyết, đẹp, con nhà giàu, lại tân thời như vậy mà bạn lấy được thì tưởng thanh niên trí thức nước Nam ai cũng ca tụng bạn về cái tài đào mỏ! Mà bạn lấy Tuyết thì còn cặp uyên ương nào xứng đôi hơn nữa!

Nghe nói, Xuân cũng thấy vui tai lắm. Nhưng nó chợt nghĩ đến những cử chỉ bán xử nữ mà Tuyết đã giảng rõ ở khác sạn Bồng Lai thì nó bỗng buồn rầu lắm. Nó không thích một nửa chữ trinh, mặc dầu người ấy khôn ngoan đến bực không đời nào nhẹ dạ đánh mất cả chữ trinh.

Nghĩ, Xuân bèn thở dài:

−  Rõ thật đa nhân duyên nhiều phiền lắm não!

Bà TYPN lại nói:

−  Gớm, bạn kỹ tính thật! Kén vợ đến thế thì...

Xuân lại làm luôn một câu:

−  Nhưng mà tôi sợ nhất cái mọc sừng. Lấy Tuyết thì có phen người ta có thể đem tôi ra nấu cũng thành cao ban long!

Bà TYPN phì cười về câu mai mỉa cay chua ấy. Bà cho thế là cái ghen bóng gió thường tình của tất cả đàn ông mà thôi, nên lại nói một cách rất sốt sắng để tỏ dạ nhớ ơn, cái ơn được che chở lúc muốn ăn vận tân thời:

−  Nếu vậy thì ra bạn cũng chẳng màng gì đến cuộc trăm năm ấy nhỉ? Vậy mà đã bao nhiêu người gièm pha bạn, vu oan bạn, nói xấu bạn...

−  Ai thế? Những ai?

−  Tôi chả nói, thêm thù thêm oán, mang tiếng đôi co mách lẻo. Bạn chỉ cần biết có thế.

Xuân Tóc Đỏ hỏi gặng đến mười bận nữa cũng chỉ được trả lời có thế, vì bà TYPN là một người rất đứng đắn, một người thuộc hạng không chịu nhận mình là đôi co mách lẻo mỗi khi đã làm một việc đôi co mách lẻo. Bà lại tiếp:

−  Bổn phận tôi phải bảo bạn biết là bạn bị gièm pha nói xấu thì bạn cứ nên biết thế thôi. Họ kêu bạn những là con nhà hạ lưu, vô học thức, làm nghề nhặt quần, ngày xưa đã thổi loa quảng cáo thuốc lậu, và còn nhiều điều xấu lắm nữa, ê chệ lắm nữa.

Ngẫm nghĩ một lát, Xuân Tóc Đỏ cười nhạt mà rằng:

−  Ghê nhỉ! Ấy là tôi mà họ dám nói thế, còn những kẻ khác thì không biết bị đến thế nào nữa? Tôi là ai, đã có anh Văn Minh, bà Phó Đoan, ông Phán dây thép, anh đốc-tờ Trực Ngôn, và bạn nữa, hiểu rõ cái học thức của tôi. Mà những nhời nói xấu vu oan ấy chả của cái thằng Victor Ban ấy thì còn của ai nữa! Nhưng mà Tuyết đã rõ tôi là hạng người nào rồi.

Bà TYPN hỏi ngay:

−  Ờ! Sao bạn biết? Hình như bạn thì đúng đấy! Mà Victor Ban đã bảo cho vị hôn phu của Tuyết biết, rồi người ấy lại viết chuyện ấy vào thư để sỉ nhục cụ Hồng!

−  Có biết sao Victor Ban thù tôi không? Xưa kia, khi còn học trường thuốc, tôi có giúp nó mọi cách để mở hiệu thuốc. Sau biết rõ nó làm thuốc lậu bằng đất thó thì tôi thôi, rồi do thế nó thù tôi. Nhưng mà thù thế là ngu dại, tôi chả sợ...

Sau khi yên trí ở địa vị và học thức của Xuân rồi, bà TYPN đã đến lúc thấy cần nói một điều hệ trọng đến danh dự to tát của Xuân:

−  Này bạn ạ, tôi xin mách điều này thì bạn giữ kín nhé! Cụ Hồng bà kêu rằng nếu gặp mặt bạn bất cứ ở đâu thì cũng phải nhổ vào mặt bạn, tát vào mặt bạn đấy!

Xuân đứng dừng lại, kinh ngạc hỏi dồn:

−  Tôi? Phỉ nhổ vào mặt tôi? Tát tôi? Tôi, một người đã cứu sống lão già to nhất nhà ấy, đã làm cho hiệu Âu Hoá thịnh vượng như thế? Người ta đền ơn tôi như thế? Sự đời thế thì... nói bạn bỏ lỗi, chứ... mẹ kiếp thật!

Bà TYPN cuống quýt:

−  Ấy chết! Xin bạn đừng nóng nảy thế!

−  Thế thì tôi phải lại ngay nhà bà ấy để bà ấy nhổ vào mặt tôi mới được!

Bà TYPN lại càng sợ hãi đến hoá điên hoá dại, cứ giãy nảy lên:

−  Chết! Tôi lạy ông! Ông đừng bảo tôi nói!

Lúc ấy Xuân quên hẳn mình. Nó đã bất tự tri. Nó chỉ còn thấy có lòng tự ái, mà lòng tự ái của kẻ vô học liều lĩnh... Vào những lúc liều lĩnh như lúc ấy, người ta có thể đùa đả mà đánh nhau đến chết người thật, vì bà TYPN càng sợ hãi thì Xuân lại càng làm già. Nó gọi luôn hai cái xe:

−  Cao su! Cao su! Mau lên hai cái!

Bà TYPN càng lạy van, nó càng thản nhiên. Nhưng xe đến rồi thì làm thế nào? Nó dỗ bà TYPN:

−  Bạn cứ đến với tôi xem sao. Tôi không nói là bạn bảo thế đâu. Vả lại chưa chắc bà ấy đã dám nhổ vào mặt tôi mà bạn sợ lôi thôi mọi chuyện.

Bà TYPN đành lên xe với tất cả mọi sự lo ngại trên đời. Nửa giờ sau, hai xe cùng đỗ. Hai người vào nhà.

Lúc ấy tình cờ nhà cụ Hồng lại có đủ mặt. Cụ tổ ngồi trong màn ăn một bát cháo yến. Cụ Hồng đương nằm hút thuốc phiện trước mặt thằng bồi tiêm. Cụ bà, vợ chồng Văn Minh, cô Tuyết, cậu Tú Tân, thì đương ngồi ở phòng khách. Xuân chào một lượt, mặt lầm lầm. Nó đến bên giường cụ tổ, hỏi to:

−  Bẩm cụ vẫn mạnh khoẻ? Bẩm sau khi tôi chữa cho cụ thì cụ không đau yếu gì nữa, không phải mời thầy chạy thuốc gì nữa đấy chứ?

Cụ già ngừng thìa, trọ trẹ đáp:

−  Cảm ơn quan đốc lắm. Từ độ quan đốc chữa cho thì già vẫn khoẻ mạnh, mà chưa biết lấy gì tạ ơn quan đốc đấy!

−  Được ạ, có gì mà phải nhớ ơn!

Xuân vênh váo ra ngoài, hất hàm hỏi Văn Minh:

−   Từ độ tôi không lại giúp được thì cửa hàng vẫn đông khách chứ?

Bà vợ Văn Minh đỡ lời:

−  Vâng. Ấy có nhiều bà nhiều cô hỏi thăm quan anh luôn.

Vẫn vênh váo, Xuân đút tay vào túi quần, nói dỗi:

−  Hỏi thì làm gì! Tôi thì danh giá quái gì! Hạ lưu! Ma-cà-bông! Nhặt ban quần, không đứng đắn, chỉ đáng nhổ vào mặt!

Cụ bà lấm lét nhìn Xuân một cách rất đỗi sợ hãi, rồi đỡ đòn:

−  Ấy chết! Ai lại dám nói thế! Sao quan đốc lại nói thế! Có điều gì mà quan đốc có vẻ kém vui thế? Hay nhà này có ai sơ suất điều gì?

Thấy mẹ đấu dịu, Tuyết sung sướng, yên trí rằng người đã sêu tết cô đã nói nhảm, Victor Ban đã vu oan. Cô thì thào với TYPN về chuyện ấy.

Xuân vẫn đi đi lại lại, hậm hực nói:

−  Tôi chỉ muốn được có người nhổ vào mặt, tát vào mặt!

Lúc ấy hai vợ chồng Văn Minh đã lộn ruột lắm, đã muốn lột mặt nạ của Xuân lắm. Nhưng có vợ ông TYPN đấy, thằng bồi tiêm đấy, làm tan hoang thì hại danh dự một đời cô em. Hai người nhìn nhau, khó chịu… Còn về phần cụ bà thì, thấy dâu con như thế, cụ cũng đâm hoảng. Cái giận dữ cứng cỏi của Xuân, cái ơn to cứu khỏi cụ tổ, việc Tuyết, con gái mình phải lòng người ta, cái thư của người vị hôn phu, ngần ấy thứ khiến cụ luống cuống không còn phân biệt được hay dở, phải trái. Không biết ra làm sao, cụ đành dịu giọng:

−  Mời quan đốc ngồi chơi. Nào nhà này có ai sơ suất lỡ lời gì đâu?

Xuân vẫn đi đi lại lại, giận dữ nói:

−  Tôi mà đã nổi giận thì rồi có người chết! Tôi xấu thì cũng chả ai đẹp!

Mọi người đều im lặng. Ai cũng sợ hãi. Không ai dám nói gì cả. Xuân cứ lầm lầm cái mặt, đi đi lại lại độ mười phút nữa; chỉ có tiếng gót giầy của nó là phá tan cái không khí im lặng của gian phòng. Nó sắp nguôi giận, đắc chí, vợ chồng ông Phán mọc sừng dắt nhau vào làm cho nó chợt nghĩ đến số tiền năm đồng mà nó có thể dùng để trả nợ sư ông Tăng Phú một chầu chay, nay mai... Nó bèn ưỡn ngực nói:

−  Thưa ngài, ngài là một người chồng mọc sừng!

Tất cả mọi người đều như là điện giật. Ông Phán giây thép ôm lấy ngực ngã khuỵu xuống đất, khặc khừ kể lể:

−  Cha mẹ ôi! Đã đẹp mặt tôi chưa? Vợ tôi ngủ với giai mà đến ai cũng biết, cả bàn dân thiên hạ đều rõ! Rõ đau đớn khổ nhục chưa!

Xuân Tóc Đỏ chưa kịp hoảng hốt về cái trò đùa ấy mà lại xoay ra bi kịch như thế, thì trong màn, ông cụ già cũng nấc một cái to, ngã xuống giường.

Cả nhà nhao lên, chia làm hai tốp, một thì nâng giấc cụ tổ, một thì đỡ ông Phán đứng dậy. Cụ bà cuống cuồng kêu van với Xuân:

−  Xin quan lớn rủ lòng thương chạy chữa ngay cho cụ tôi…

Cụ tổ rền rĩ nói dỗi như sắp tắt nghỉ:

−  Không cần! Để tao chết! Sống cũng nhục! Có chạy chữa thì chạy chữa cho cái thanh danh nhà tao mà bọn chúng mày đã trót bôi nhọ! Thế!

Rồi cụ lại nấc nấc. Rồi cụ bà ứa nước mắt van lạy Xuân. Nhiều người nói giúp cụ bà nữa. Xuân Tóc Đỏ thấy những bi kịch như thế, liền thú tội, nói một cách thành thực rất nên tin:

−  Thưa cụ, quả thật con vô học, xưa nay nhặt ban quần, hạ lưu, không biết thuốc ạ!

Rồi nó ra cửa, chạy thẳng một mạch như thằng ăn cắp.

Cụ bà rất hối hận. Những người khác chê Xuân vì thù riêng mà quên mất lương tâm nhà nghề, thế là một ông đốc-tờ không xứng đáng, v.v...

--------------------------------

CHÚ THÍCH:

 Một số thuật ngữ môn tennislốp (phỏng âm chữ Anh: lob): bóng bổng; sì-mát (phỏng âm chữ Anh smash): vụt bóng trên cao; đờ-ray (phỏng âm chữ Anh drive): quả bạt, quả tiu. 

 A-mi (phỏng âm chữ Pháp ami): bạn. 

➖➖➖