
-:-
Tung cánh
Người dịch: Bùi Nguyễn Quý Anh
Trên đầu ông lão là một chuồng chim câu cao nằm trên cột sàn có lưới sắt bao bọc, bên trong đầy những chú chim dáng vẻ oai vệ đang làm dáng. Ánh dương hắt lên những bộ lông ngực màu xám của chúng làm thành những sắc cầu vồng nho nhỏ.
Những tiếng "gù gù" của bọn chim bên tai khiến lòng ông như lắng lại, ông vươn tay ra hướng đến con yêu quý nhất, một con câu nhà còn nhỏ và béo ú. Nó vẫn đứng đấy, hếch ánh mắt sáng, lanh lợi khi thấy ông.
"Nào, ngoan nào, ngoan nào" ông nói khi túm được nó. Ông đem xuống, và cảm nhận được những móng vuốt lạnh lẽo đỏ màu san hô đang bấu chặt lên ngón tay mình. Hài lòng, ông nhẹ áp con chim vào ngực rồi tựa vào cây, nhìn đăm đăm khung cảnh buổi chiều muộn nơi bên kia chuồng chim. Trong cảnh nhập nhoạng, vùng đất trồng thoáng chốc biến thành những cục đất đầy bụi trải dài tận chân trời. Cây cối mọc đầy nơi thung lũng và cỏ xanh rậm rì dọc bên đường. Mắt ông nhìn khắp con đường dẫn về nhà và ông bắt gặp hình ảnh cô cháu gái đang đung đưa trên cánh cổng, bên dưới tán cây đại. Tóc cô xõa dài xuống lưng, óng ả trong ráng chiều; còn đôi chân dài để trần thì không ngừng đập đập vào những thân cây đại có sắc nâu nổi bật giữa bờ rào trổ đầy hoa.
Cô đang nhìn chăm chú như thể chờ đợi điều gì đó nơi con đường dẫn vào làng phía xa xa quá khỏi những bụi cẩm chướng, quá khỏi ngôi nhà họ đang ở.
Tâm trạng ông lão bỗng thay đổi. Ông thận trọng nhấc cổ tay mình ra khỏi ngực khi cảm thấy con chim sắp bay xổ ra và tóm lấy nó ngay khi nó vừa dang cánh. Bên dưới những ngón tay của ông con vật bụ bẫm đang cố gắng chòi đạp; thình lình một cảm giác tức giận dâng lên, ông nhốt con chim vào một hộp nhỏ và cài chặt then lại. "Giờ thì ở yên đó nhé" lão càu nhàu rồi quay lưng lại. Tiếp đó ông thận trọng đi dọc theo hàng rào đến bên cô cháu, lúc này đang vòng tay sau ót, khẽ lắc lư ca hát. Âm thanh thanh thoát và tràn đầy hạnh phúc ấy hòa quyện cùng tiếng "gù gù" ngân nga của lũ chim, và cơn giận trong lòng ông một tăng lên.
"Này!" ông lão hét lên khi thấy cháu mình nhảy qua rào, ngoái nhìn lại có vẻ dè chừng cánh cổng. Ánh nhìn tránh né, cô nhanh nhẩu cất giọng chào ông: "Chào ông ngoại". Sau khi khẽ liếc nhìn về phía con đường đằng sau cô lễ phép tiến lại gần ông.
"Đang đợi Steven hử?" ông lão hỏi mà các ngón tay của ông cong lại tựa móng vuốt trong lòng bàn tay.
"Có phản đối gì không?" cô cháu khẽ hỏi lại, vẫn tránh nhìn thẳng ông.
Ông lão bước đến đối diện cháu với mình, đôi mắt ông thu hẹp lại, đôi vai khom lại tựa hồ đang phải chịu đựng một nỗi đau: những con chim đỏm dáng, ánh dương rực rỡ, những đóa hoa muôn màu và cả cô cháu nữa. Ông nói: "Cháu nghĩ đã đủ lớn để cặp bồ đấy phỏng?"
Cô gái làm điệu bộ hất đầu xưa cũ và hờn dỗi: "Ông ngoại!"
"Cháu muốn bỏ nhà đi phải không? Cháu nghĩ có thể chạy chơi vòng quanh những cánh đồng vào buổi tối ư?"
Nụ cười của cô làm ông nhớ lại hình ảnh ông thường thấy mỗi đêm trong tháng hè ấm áp cuối cùng này: tay trong tay tung tăng trên con đường dẫn vào làng với gã trai cường tráng con người đưa thư. Nỗi phiền muộn bốc lên tới đầu và ông quát lên đầy tức tối: "Ông sẽ bảo mẹ đấy!"
"Méc đi!" cô cháu đáp lại, cười phá lên rồi đi về phía cổng.
Khúc ca của cô mới thật khó chịu làm sao:
"Em yêu anh rất nhiều. Em mang đầy hình ảnh anh sâu thẳm trong tim... "
"Rác rưởi" ông lão thét to. "Rác rưởi. Rặt những từ vớ vẩn!"
Ông lão giận dữ lẩm bẩm khi quay lại chuồng chim, nơi ông tìm thấy niềm an ủi so với ngôi nhà ông đang cùng sống với con gái mình, con rể và lũ trẻ. Tuy nhiên giờ đây ngôi nhà đã trống vắng. Bọn trẻ đều đã đi xa, mang theo chúng tiếng cười đùa, những trò chòng ghẹo lẫn nhau. Ông lão cũng bị bỏ rơi, không còn ai quan tâm và cảm thấy cô độc khi sống với người phụ nữ có vầng trán vuông, đôi mắt điềm tĩnh - con gái ông.
Ông lão dừng lại, thì thầm, trước chuồng chim, bực bội khi nghe những tiếng "gù gù" say mê của lũ chim. Từ phía cổng cô cháu hét lên: "Vô méc đi! Méc đi, còn chờ gì nữa?"
Ông lão dùng dằng quay về nhà, nhưng vẫn liếc những cái nhìn nhanh, liên tục đầy đau khổ và kêu gọi về phía cháu mình. Nhưng cô vẫn không thèm nhìn lại. Thái độ cô ngang ngạnh nhưng chứa nhiều khao khát của tuổi trẻ khiến ông cảm thấy thương cô hơn và đâm hối hận. Ông lão dừng lại. "Ông không có ý đó" ông thì thầm, chờ đợi cô quay lại và chạy đến bên mình. "Ông không có ý... "
Cô không hề quay lại. Cô đã không còn nhớ đến ông rồi. Trên đường chàng trai Steven xuất hiện, cầm theo vật gì trong tay. Một món quà cho cháu mình? Lòng ông trở nên sắt lại khi thấy cánh cổng bật ngược về và đôi trẻ ôm chầm lấy nhau. Dưới những bóng râm màu hơi sẫm của cây đại, cháu của ông, đứa cháu yêu quý, đang nằm trong tay của thằng con người đưa thư, và mái tóc cô xõa qua vai hắn.
"Thấy hết rồi nhé!" ông hét lên đầy khinh bỉ. Bọn chúng vẫn đứng đấy. Ông bèn sầm sầm bỏ đi vào ngôi nhà có tường quét vôi trắng nhỏ bé, dưới chân ông vang lên tiếng cót két đầy tức giận của hàng hiên. Con gái ông ngồi may ở phòng ngoài, và đang xỏ kim trước ngọn đèn.
Ông lão lại dừng lại, nhìn lần nữa ra sau vườn. Đôi trẻ lúc này đang nắm tay nhau đi tản bộ giữa những bụi cây, thỉnh thoảng lại cười phá lên. Ông thấy cháu mình đột nhiên láu lỉnh rụt tay khỏi cậu bạn trai và chạy trốn vào các lùm hoa còn cậu ta thì đuổi theo. Ông nghe chúng la hét, cười giỡn rồi thì im lặng.
"Không thể thế được", ông lão lẩm nhẩm một cách khó chịu. "Không thể thế được. Tại sao chúng không thể thấy chứ? Chạy nhảy và cười đùa, và hôn nhau và hôn nhau. Chúng mày thật quá lắm."
Ông nhìn cháu mình với vẻ khinh thường đầy căm tức, và rồi đâm khó chịu với chính bản thân. Cả hai chúng nó đều bị bắt quả tang nhưng cháu ông vẫn thoải mái đùa nghịch.
"Tại sao nó lại không thấy chứ?" Ông lão ước chi đứa cháu, lúc này đang nằm dài trên đám cỏ dày xanh rì bên cạnh cậu bạn của mình, biến đâu cho khuất mắt.
Con gái ông bỗng nhìn lên, đôi lông mày khẽ nhướng lên chịu đựng.
"Ba cho chim đi ngủ chứ?" Bà ta hỏi đùa.
"Lucy", ông lão gọi gấp gáp. "Lucy... "
"Dạ, có chuyện gì nào?"
"Nó đang ở trong vườn với thằng Steven".
"Ba à, ngồi xuống đi, và dùng tách trà nhé".
Ông lão dậm chân liên tục lên chỗ sàn gỗ đã bị trũng xuống và la lên: "Nó sẽ cưới thằng ấy. Ba bảo cho biết nhé, rồi nó sẽ cưới thằng ấy chẳng mấy chốc đâu!"
Con gái lão vội đứng dậy, dọn bàn và mang đến cho lão một tách trà.
"Ba không uống trà lúc này. Ba bảo không cần cơ mà"
"Rồi, rồi" giọng con lão vỗ về. "Nhưng chúng cưới nhau thì có sao đâu? Tại sao lại không kia chứ?"
"Nó mới mười tám tuổi. Mới mười tám thôi biết không!"
"Con mười bảy đã lấy chồng rồi, mà có thấy sao đâu."
"Láo", ông lão giận dữ. "Nói láo. Mày có hối tiếc đấy. Tại sao mày ép các con mày lấy chồng như vậy? Chính mày đã làm điều này. Làm thế để làm gì hử? Tại sao?"
"Ba đứa kia đều gia đình êm ấm cả. Chúng đều là những chàng rể tốt. Vậy tại sao Alice không vậy chứ?"
"Nhưng nó là đứa út", ông lão rầu rĩ. "Ta không thể giữ nó lại lâu hơn chút sao?"
"Coi nào, Ba. Nó chỉ ở cuối con đường kia thôi. Nó vẫn về thăm ba mỗi ngày cơ mà".
"Nhưng chẳng thể nào như trước cả". Ông lão lại nhớ đến ba đứa cháu trước đây, chúng mau chóng thay đổi hẳn đi, từ những đứa trẻ quyến rũ, nhí nhảnh và nghịch ngợm bỗng trở nên chững lại, nghiêm túc hẳn lên.
"Ba chẳng hề thay đổi kể từ khi chúng con kết hôn", con lão đáp. "Tại sao vậy? Luôn luôn là thế. Lúc con kết hôn, ba cũng khiến con thấy như thể đó là một sai lầm rất nghiêm trọng. Đến lượt tụi nhỏ, cũng thế. Ba khiến chúng sợ hãi và lo lắng theo suy nghĩ của ba. Hãy để Alice yên. Nó cảm thấy hạnh phúc, thế là được rồi". Bà ta khẽ thở dài, mắt bà nán lại một chút nơi khu vườn còn vương nắng.
"Con nói chúng có thể kết hôn ư?" ông lão hỏi đầy hoài nghi.
"Vâng, Ba à. Có gì khiến chúng không thể nhỉ?" Giọng con lão đáp lại cương quyết và bà ta lại tiếp tục công việc may đang dang dở.
Lão bật khóc, rồi bước ra hàng hiên. Những giọt nước mắt ướt đẫm cằm lão, lão lần túi lấy khăn ra lau. Khu vườn vắng lặng.
Từ một góc trong vườn bọn trẻ bỗng tiến đến, song chúng không còn vẻ gì chống đối lão nữa. Một con chim câu đang đậu trên cổ tay thằng con người đưa thư, ánh nắng yếu ớt óng trên bộ lông ngực của nó.
"Cho ông à?" ông lão hỏi vừa hỏi vừa lau đi những giọt nước mắt nơi cằm. "Cho ông thật à?"
"Ông thích nó chứ?" cô cháu lúc này nắm chặt tay lão và lắc lắc. "Của ông đấy, Ngoại à. Steven mang nó cho ông đấy". Đôi trẻ tíu tít quanh lão đầy tình cảm, chúng cố làm cho lão quên đi những giọt nước mắt và u sầu. Bọn chúng, mỗi đứa một bên, vừa nắm tay lão, dẫn lão đến bên chuồng chim vừa nói đủ chuyện vui, âu yếm lão rằng chẳng có gì thay đổi cả, sẽ chẳng điều gì khiến chúng thay đổi, và rằng chúng vẫn luôn ở bên lão. Con chim như là bằng chứng vậy, chúng nói, mắt ánh lên những tia hạnh phúc khi ấn nó vào tay lão. "Ngoại, giữ nè. Của ngoại đấy".
Chúng háo hức theo dõi hành động của lão khi lão cầm con vật trong tay, vuốt nhẹ tấm lưng mềm mại, tỏa ra hơi ấm của những tia nắng chiều, khi lão ngắm nghía con vật vung vẩy đôi cánh và cố giữ thăng bằng.
"Ông phải nhốt nó một thời gian", cô cháu nói với giọng thân mật "cho đến khi nó quen với nơi này, và xem như tổ của nó".
"Chà, trứng đòi khôn hơn vịt nữa đấy", giọng lão nghe "gừ gừ".
Sau khi đợi lão nguôi bớt, bọn trẻ cười phá lên rồi rút lui, ra phía cánh cổng nơi khu vườn. "Chúng cháu vui khi thấy ông thích nó". Hơn tất cả, mối quan tâm chúng dành cho lão khiến lão không còn cảm thấy cô đơn nữa; điều này khiến nỗi buồn, giận của lão nguội dần đi cũng như niềm vui của những chú cún con được lăn mình trên cỏ mượt. Bọn trẻ lại quên lão. Cũng được thôi, lão thầm nhủ, tuy cảm thấy cổ họng nấc lên và môi run nhẹ. Lão cầm con chim mới trên tay, vuốt nhẹ bộ lông óng mượt của nó. Sau đấy lão nhốt nó vào chuồng và mang con lão yêu thích nhất ra.
"Giờ mày có thể bay đi rồi đấy", lão nói to lên. Lão cầm hờ nó, sẵn sàng thả ra trong khi nhìn xuống khu vườn hướng có tụi trẻ. Rồi thì ghìm lại nỗi đau mất mát, lão nâng con chim lên và trông nó vút ra. Một loạt những tiếng vù vù từ các đôi cánh vang lên, cả đàn trong chuồng cũng bay vụt vào trời chiều.
Nơi cánh cổng Alice và Steven ngừng trò chuyện và ngước cổ nhìn những con chim.
Nơi hàng hiên, con gái lão đứng lặng, tay vẫn cầm bộ đồ may che mắt nhìn.
Với lão thời gian như ngừng trôi trước hành động tự nguyện này, thậm chí những chiếc lá cũng không lay động.
Lau khô mắt, đôi tay xuôi hai bên hông, lão đứng đó lặng yên dõi mắt vào bầu trời.
Bầy chim bay chấp chới, phát ra tiếng rít từ những đôi cánh đang ra sức vẫy đập, tựa dải sáng màu bạc càng lúc càng cao hơn, ngang qua mảnh ruộng màu tối sẫm, những rặng cây um tùm và thảm cỏ xanh tươi cho đến khi chúng như trôi bồng bềnh trong ánh dương hệt một đám bụi mù.
Chúng đảo một vòng tròn thật rộng rồi chao cánh tạo thành những ánh sáng lóa, tiếp đó nối tiếp nhau từng con một cả bầy quay trở về với những rặng cây, thảm cỏ, đồng ruộng, hay thung lũng, nơi chúng có thể ẩn náu khi đêm xuống từ trời cao lộng gió.
Cả khu vườn rộn lên tiếng huyên náo của bầy chim trở lại. Rồi thì lại trở nên tĩnh lặng, bầu trời hóa trống không. Lão chầm chậm quay xuống khu vườn, nhướng đôi mắt mỉm cười kiêu hãnh với cháu của mình. Cô gái đang nhìn lão chăm chú, không mỉm cười. Nhưng mở to đôi mắt, và hơi tái đi trong cái lạnh buổi đêm về, và lão thấy từng giọt nước mắt tuôn rơi lã chã trên khuôn mặt cô.
➖➖➖
Flight
Bản gốc tiếng Anh của tác giả Doris Lessing.
Nguồn: https://wcln.ca/
~
Above the old man's head was the dovecote, a tall wire-netted shelf on stilts, full of strutting, preening birds. The sunlight broke on their grey breasts into small rainbows. His ears were lulled by their crooning, his hands stretched up towards the favourite, a homing pigeon, a young plump-bodied bird which stood still when it saw him and cocked a shrewd bright eye.
'Pretty, pretty, pretty,' he said, as he grasped the bird and drew it down, feeling the cold coral claws tighten around his finger. Content, he rested the bird lightly on his chest, and leaned against a tree, gazing out beyond the dovecote into the landscape of a late afternoon. In folds and hollows of sunlight and shade, the dark red soil, which was broken into great dusty clods, stretched wide to a tall horizon. Trees marked the course of the valley; a stream of rich green grass the road.
His eyes travelled homewards along this road until he saw his granddaughter swinging on the gate underneath a frangipani tree. Her hair fell down her back in a wave of sunlight, and her long bare legs repeated the angles of the frangipani stems, bare, shining-brown stems among patterns of pale blossoms.
She was gazing past the pink flowers, past the railway cottage where they lived, along the road to the village.
His mood shifted. He deliberately held out his wrist for the bird to take flight, and caught it again at the moment it spread its wings. He felt the plump shape strive and strain under his fingers; and, in a sudden access of troubled spite, shut the bird into a small box and fastened the bolt. 'Now you stay there,' he muttered; and turned his back on the shelf of birds. He moved warily along the hedge, stalking his granddaughter, who was now looped over the gate, her head loose on her arms, singing. The light happy sound mingled with the crooning of the birds, and his anger mounted.
`Hey!' he shouted; saw her jump, look back, and abandon the gate. Her eyes veiled themselves, and she said in a pert neutral voice: 'Hullo, Grandad.' Politely she moved towards him, after a lingering backward glance at the road.
'Waiting for Steven, hey?' he said, his fingers curling like claws into his palm. Any objection?' she asked lightly, refusing to look at him.
He confronted her, his eyes narrowed, shoulders hunched, tight in a hard knot of pain which included the preening birds, the sunlight, the flowers. He said: `Think you're old enough to go courting, hey?'
The girl tossed her head at the old-fashioned phrase and sulked, 'Oh, Grandad!'
'Think you want to leave home, hey?
Think you can go running around the fields at night?'
Her smile made him see her, as he had every evening of this warm end-of-summer month, swinging hand in hand along the road to the village with that red-handed, redthroated, violent-bodied youth, the son of the postmaster. Misery went to his head and he shouted angrily: 'I'll tell your mother!'
'Tell away!' she said, laughing, and went back to the gate. He heard her singing, for him to hear:
'I've got you under my skin,
I've got you deep in the heart of ...'
'Rubbish,' he shouted. 'Rubbish. Impudent little bit of rubbish!'
Growling under his breath he turned towards the dovecote, which was his refuge from the house he shared with his daughter and her husband and their children. But now the house would be empty Gone all the young girls with their laughter and their squabbling and their teasing. He would be left, uncherished and alone, with that square-fronted, calm-eyed woman, his daughter.
He stopped, muttering, before the dovecote, resenting the absorbed cooing birds. From the gate the girl shouted: 'Go and tell! Go on, what are you waiting for?' Obstinately he made his way to the house, with quick, pathetic persistent glances of appeal back at her. But she never looked around. Her defiant but anxious young body stung him into love and repentance. He stopped, 'But I never meant...' he muttered, waiting for her to turn and run to him. 'I didn't mean...'
She did not turn. She had forgotten him. Along the road came the young man Steven, with something in his hand. A present for her? The old man stiffened as he watched the gate swing back, and the couple embrace. In the brittle shadows of the frangipani tree his granddaughter, his darling, lay in the arms of the postmaster's son, and her hair flowed back over his shoulder.
'I see you!' shouted the old man spitefully. They did not move. He stumped into the little whitewashed house, hearing the wooden veranda creak angrily under his feet. His daughter was sewing in the front room, threading a needle held to the light. He stopped again, looking back into the garden. The couple were now sauntering among the bushes, laughing. As he watched he saw the girl escape from the youth with a sudden mischievous movement, and run off through the flowers with him in pursuit. He heard shouts, laughter, a scream, silence.
'But it's not like that at all,' he muttered miserably. 'It's not like that. Why can't you see? Running and giggling, and kissing and kissing. You'll come to something quite different.'
He looked at his daughter with sardonic hatred, hating himself. They were caught and finished, both of them, but the girl was still running free.
'Can't you see?' he demanded of his invisible granddaughter, who was at that moment lying in the thick green grass with the postmaster's son.
His daughter looked at him and her eyebrows went up in tired forbearance.
'Put your birds to bed?' she asked, humouring him. 'Lucy,' he said urgently, 'Lucy...'
'Well, what is it now?' 'She's in the garden with Steven.'
'Now you just sit down and have your tea.' He stumped his feet alternately, thump, thump, on the hollow wooden floor and shouted: 'She'll marry him. I'm telling you, she'll be marrying him next!'
His daughter rose swiftly, brought him a cup, set him a plate. 'I don't want any tea. I don't want it, I tell you.' 'Now, now,' she crooned. 'What's wrong with it? Why not?' 'She's eighteen. Eighteen!'
'I was married at seventeen and I never regretted it.'
'Liar,' he said. 'Liar. Then you should regret it. Why do you make your girls marry? It's you who do it. What do you do it for? Why?'
'The other three have done fine. They've three fine husbands. Why not Alice?'
'She's the last,' he mourned. 'Can't we keep her a bit longer?'
'Come, now, Dad. She'll be down the road, that's all. She'll be here every day to see you.'
'But it's not the same.' He thought of the other three girls, transformed inside a few months from charming petulant spoiled children into serious young matrons.
'You never did like it when we married,' she said. 'Why not? Every time, it's the same. When I got married you made me feel like it was something wrong. And my girls the same. You get them all crying and miserable the way you go on. Leave Alice alone. She's happy.' She sighed, letting her eyes linger on the sunlit garden. 'She'll marry next month. There's no reason to wait.'
'You've said they can marry?' he said incredulously.
'Yes, Dad, why not?' she said coldly, and took up her sewing.
His eyes stung, and he went out on to the veranda. Wet spread down over his chin and he took out a handkerchief and mopped his whole face. The garden was empty. From around the corner came the young couple; but their faces were no longer set against him. On the wrist of the postmaster's son balanced a young pigeon, the light gleaming on its breast.
'For me?' said the old man, letting the drops shake off his chin. 'For me?'
'Do you like it?' The girl grabbed his hand and swung on it. 'It's for you, Grandad. Steven brought it for you.' They hung about him, affectionate, concerned, trying to charm away his wet eyes and his misery. They took his arms and directed him to the shelf of birds, one on each side, enclosing him, petting him, saying wordlessly that nothing would be changed, nothing could change, and that they would be with him always. The bird was proof of it, they said, from their lying happy eyes, as they thrust it on him. 'There, Grandad, it's yours. It's for you.'
They watched him as he held it on his wrist, stroking its soft, sun-warmed back, watching the wings lift and balance.
'You must shut it up for a bit', said the girl intimately. 'Until it knows this is its home.' 'Teach your grandmother to suck eggs,' growled the old man.
Released by his half-deliberate anger, they fell back, laughing at him. 'We're glad you like it.' They moved off, now serious and full of purpose, to the gate, where they hung, backs to him, talking quietly. More than anything could, their grown-up seriousness shut him out, making him alone; also, it quietened him, took the sting out of their tumbling like puppies on the grass. They had forgotten him again. Well, so they should, the old man reassured himself, feeling his throat clotted with tears, his lips trembling. He held the new bird to his face, for the caress of its silken feathers. Then he shut it in a box and took out his favourite.
'Now you can go, he said aloud. He held it poised, ready for flight, while he looked down the garden towards the boy and the girl. Then, clenched in the pain of loss, he lifted the bird on his wrist, and watched it soar. A whirr and a spatter of wings, and a cloud of birds rose into the evening from the dovecote.
At the gate Alice and Steven forgot their talk and watched the birds.
On the veranda, that woman, his daughter, stood gazing, her eyes shaded with a hand that still held her sewing.
It seemed to the old man that the whole afternoon had stilled to watch his gesture of selfcommand, that even the leaves of the trees had stopped shaking. Dry-eyed and calm, he let his hands fall to his sides and stood erect, staring up into the sky.
The cloud of shining silver birds flew up and up, with a shrill cleaving of wings, over the dark ploughed land and the darker belts of trees and the bright folds of grass, until they floated high in the sunlight, like a cloud of motes of dust.
They wheeled in a wide circle, tilting their wings so there was flash after flash of light, and one after another they dropped from the sunshine of the upper sky to shadow, one after another, returning to the shadowed earth over trees and grass and field, returning to the valley and the shelter of night.
The garden was all a fluster and a flurry of returning birds. Then silence, and the sky was empty.
The old man turned, slowly, taking his time; he lifted his eyes to smile proudly down the garden at his granddaughter. She was staring at him. She did not smile. She was wideeyed, and pale in the cold shadow, and he saw the tears run shivering off her face.
➖➖➖